Vrijdag 26 juni om 17u00 vindt de slotpresentatie plaats van Koen Marks (Stedenbouw) met als onderwerp “Het Zuiverende Tussenlandschap“.

Commissie:
Renske van der Stoep, voorzitter
Tim Devos (Endeavour), mentor
Rien Korteknie (Korteknie en Stuhlmachter Architecten), mentor
Sebastiaan van Berkel (MUST stedebouw), criticus 
Thijs van Bijsterveldt (Shift Architecture Urbanism), criticus
Jeroen Zuidgeest (Studio for New Realities), criticus

Afstudeerdatum en locatie:
Vrijdag 26 juni om 17u00 digitaal

Rotterdam bestaat niet alleen uit bebouwde gebieden. Flinke infrastructurele aders ontsluiten de stad en doorsnijden grote, groene gebieden. Deze verstilde oases zijn de zogenoemde ‘tussenlandschappen’. Het zijn landschappen waar je vaak snel doorheen beweegt en zelden stopt. Ze zijn vaak hoofdzakelijk ingericht voor de automobilist, worden weinig gebruikt en bestaan vaak uit afgesloten terreinen van solitaire voorzieningen. Zo ook het Vreelust-gebied gelegen tussen Oud-Mathenesse en Spangen. Tussen de infrastructurele barrières ontstonden hier groene, luwe ruimtes waar flora en fauna ongestoord haar gang kon gaan. In dit ‘vergeten stuk’ werd ik verrast door de verborgen ruimtelijke kwaliteiten, waaronder een looproute over een begroeide oude spoordijk.

In dit gebied is verandering op komst: in 2030 is het plan een nieuwe lightrail-halte aan te leggen nabij de Van Nelle Fabriek. In de omgeving van nieuwe ov-haltes wordt in de praktijk vaak flink verdicht met als achterliggende gedachte dat omwonenden er dan gebruik van zullen maken en nieuwe economische kansen ontstaan. Voor het Vreelust-gebied is er dan ook de vraag of het kan worden verdicht met 2000 tot 5000 woningen.
De ontwikkeling van het tussenlandschap kunnen we echter niet alleen niet door een economische bril bekijken. De behoefte aan frisse lucht, ademruimte en een groene omgeving vlakbij huis blijkt vooral ook in deze tijden van essentieel belang voor de leefkwaliteit in de stad. Daarnaast is de waarde van deze groengebieden voor het klimaat en ecologie van de stad groot. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat zowel de economische kansen als de bestaande natuurlijke kwaliteiten in dit gebied benut worden? Dit vraagt om een secure, landschappelijke benadering van stad maken.

Het ontwerpvoorstel is een nieuw stedelijk ecosysteem voor Rotterdam-West middels een adaptief, ruimtelijk raamwerk. Dit flexibele raamwerk is gericht op het maken van nieuwe kwalitatieve verbindingen waardoor het gebied toegankelijk en uitnodigend wordt en volwaardig onderdeel van de stad. De basis voor het raamwerk is een reinigend watersysteem ‘de watermotor’; wat het huidige versnipperde systeem aan elkaar verbindt en een buffer genereert voor toekomstige zware regenbuien. Door dit nieuwe watersysteem wordt het ecologisch netwerk verrijkt met nieuwe biotopen. Een nieuw langzaam netwerk voor fietsers en voetgangers verbindt de ov-haltes met de omliggende wijken en versterkt de toegankelijkheid van het gebied. Langs dit netwerk wordt een divers programma tot ontwikkeling gebracht dat bijdraagt aan de samenhang, levendigheid en een divers gebruik.
Het ruimtelijk raamwerk komt tot stand door een aantal strategische projecten die onafhankelijk van elkaar kunnen worden ontwikkeld in samenspraak met lokale voorzieningen, omwonenden en gebruikers. Een aantal scenario’s tonen aan hoe het raamwerk flexibel in kan spelen op onzekerheden, zoals de vraag naar ruimte voor woningen of bedrijven.
Een geleidelijke ontwikkeling brengt dit gebied langzaam tot bloei. Er ontstaat een stedelijk ecoysteem met een evenwicht tussen natuurlijke kwaliteiten en programmatische ontwikkeling.