Vrijdag 10 oktober vindt de afstudeerpresentatie plaats van Juliette den Breejen (Architectuur) met als onderwerp “De voelbare leegte” 

Commissie:
Voorzitter                    : Hinke Majoor  (RAVB / studio Lommer)
Mentor                         : Sjef van Hoof (Architectenbureau J. van Hoof)
Externe criticus           : Femke Stout (Atelier Stout)
Toegevoegde criticus : Rolf Reichardt (RHAW Architecture)

Afstudeerdatum en locatie:
Vrijdag 10 oktober om 09u30 
Locatie: Pastoor van Arskerk te ‘s-Gravenhage

De Voelbare Leegte
Hoe architectuur kan worden ingezet om de innerlijke belevingswereld van depressie ruimtelijk te vertalen

In een samenleving waarin geluk en succes als de norm gelden, ontstaat een cultuur waarin negatieve gevoelens weinig ruimte krijgen. Vragen als ‘Hé, alles goed?’ worden vaak automatisch beantwoord, terwijl gevoelens van somberte verborgen blijven. De druk om altijd blij en gelukkig te zijn, lijkt constant aanwezig. Maar zijn we altijd gelukkig? En moeten we dat wel nastreven?

In Nederland krijgt één op de vijf mensen te maken met depressie. Toch rust er nog altijd een groot taboe op het spreken over psychische klachten. Uit onderzoek van Nationale-Nederlanden, blijkt dat mensen vooral moeite hebben om open te zijn over psychische klachten, depressie, angsten en ongelukkig zijn.

Maar wat is depressie eigenlijk? Aan de buitenkant is er vaak niets te zien. Mensen lijken op het eerste gezicht ‘normaal’, terwijl ze vanbinnen een onzichtbare strijd voeren. ‘Depressie is bekenden ontmoeten die verheugd tegen je zeggen: ‘‘Maar ik zie niks aan je?’’ Wat verwachten ze dan?’ schrijft François de Waal in Depressie, de dwangmatige denkziekte. Depressie is een psychische aandoening die veel onzichtbare en abstracte gevoelens en emoties kent. Als je niet weet dat iemand depressief is, dan is dit vaak ook niet aan deze persoon te zien. ‘Depressie is met geen pen te beschrijven,’ schrijft De Waal. Misschien is dat juist het probleem. Wie het niet zelf heeft meegemaakt, kan zich moeilijk voorstellen hoe het voelt. Het ontbreekt echter aan een omgeving waarin deze gevoelens er mogen zijn en gezien mogen worden. 

Dit afstudeerproject onderzoekt hoe architectuur ingezet kan worden om de innerlijke belevingswereld van depressie ruimtelijk te vertalen. Centraal staat de vraag hoe architectuur kan bijdragen aan het ervaarbaar maken van de abstracte en vaak onzichtbare gevoelens die met depressie gepaard gaan. Echter, om deze vraag te beantwoorden, zijn ruimtes nodig waarin de zintuigen het middel zijn om de diepgaande ervaring te beleven.

Het ontwerp bestaat uit een route van paviljoens die een emotionele reis door een depressieve periode voelbaar maken. Het is bedoeld voor naasten van mensen met depressie, maar ook voor mensen die zelf weinig bekend zijn met deze gevoelens. De route biedt ruimte om de gelaagdheid van een depressieve periode te ervaren, met gevoelens van angst, uitzichtloosheid, vervreemding, uitputting en hoop.

De route van paviljoens ligt verweven in het weerbarstige landschap van de Puinduinen in Ockenburg, Den Haag. Dit landschap weerspiegelt de hardnekkigheid en zwaarte van depressie.

De paviljoens zijn met elkaar verbonden door een uitzichtloze en uitputtende route van paden. Deze route desoriënteert en verwart als een doolhof van ervaringen waarin zware en lichtere gevoelens elkaar afwisselen. Op de achtergrond is een voortdurende, ongrijpbare trigger voelbaar, een gevoel dat je blijft achtervolgen. De verschillende ruimtes maken de zwaarte van depressie voelbaar, maar uiteindelijk ontstaat er ook ruimte voor licht en lucht. Een moment van stilte en een uitzichtpunt over zee biedt een moment van rust, reflectie en hoop.

De paviljoens maken de beleving van depressie niet alleen ervaarbaar, maar ook bespreekbaar. Door de emotionele reis van depressie ruimtelijk te vertalen, wordt het onzichtbare voelbaar. Het ontwerp geeft ruimte aan kwetsbaarheid en nodigt uit tot reflectie, verbinding en begrip.