Vrijdag 7 november vindt de afstudeerpresentatie plaats van Laura Aletrino (Architectuur), getiteld “De publieke huiskamer”.

Commissie:
Voorzitter                   : Willemijn Lofvers (RAVB)
Mentor                       : Michal Dlugajczyk & Mahaut Dael (md2-architects)
Externe criticus          : Annuska Pronkhorst (Crimson Historians and Urbanists)
Toegevoegde criticus : Hanneke Kijne (More landscape)

Afstudeerdatum en locatie:
Vrijdag 7 november om 10u30
Locatie: Academieplein, AP.D01.010

Vanuit een fascinatie voor bestaande bebouwing, in het bijzonder ondergewaardeerde en ‘vergeten’ bestaande architectuur, is dit afstudeerproject gestart. Spelend met de vraag waarom er zo veel wordt gesloopt, vraag ik mij af: kunnen we onze ‘vergeten’ architectuur niet opnieuw in zijn kracht zetten door middel van renovatie en transformatie projecten; door gerichte fysieke ingrepen te doen die zijn gedestilleerd uit lessen van het bestaande, waardoor sloop-nieuwbouw niet langer het uitgangspunt hoeft te zijn?

Aan de hand van een casestudie, woningbouwcomplex LaurensVeste, laat ik zien wat er gebeurt als we als uitgangspunt nemen: voortbouwen op het bestaande. De LaurensVeste is een complex uit 1983 in het centrum van Rotterdam, te midden van de oude stadsdriehoek. Een complex met een zeer gelaagde opbouw, echter is dat aan het oppervlak niet direct af te lezen. Het complex bestaat uit één flatgebouw, twee stadshuizen, een parkeergarage die voorzien is van een bijzonder sportdak op een verhoogd maaiveld en een gym.

Deze laatste twee onderdelen, het sportdak en de gym, worden gesloopt om ruimte te maken voor het realiseren van meer woningen. Hoewel er behoefte is aan meer woningen in de stad, valt er op deze locatie vooral ook een hoop te winnen in de kwaliteit van wonen voor de bewoners van de LaurensVeste en mogelijk voor andere omwonende stedelingen. De publieke ruimte op het dak van de parkeergarage wordt namelijk nauwelijks gebruikt en het “levendig stukje stad”¹ dat de architect Jan Hoogstad (1930-2018) voor ogen had, is niet meer terug te vinden in het huidige gebruik. In dit project laat ik een alternatieve aanpak zien waarin ik focus op het verbeteren van de kwaliteit van het gebruik, met oog voor de geschiedenis en in lijn met het bestaande.

Door het onthullen van de verborgen lagen van de LaurensVeste – de stedenbouwkundige geschiedenis, de uniciteit van de locatie, het gedachtegoed van Hoogstad, de ongerealiseerde architectuur en het samenbrengen van de bewoners en de stad – is de potentie zichtbaar geworden om de kwaliteit van gebruik op locatie beter tot zijn recht te laten komen en om daarnaast dat “levendig stukje stad” te creëren. Uit mijn analyse blijkt dat de kansen om deze lagen te onthullen met name liggen in de overgangszones in en aan het complex, de entrees van de LaurensVeste. Aan de hand van manipulaties van bestaande elementen, zijn subtiele ingrepen gerealiseerd om bestaande zichtlijnen en routingen te verbeteren. Door deze overgangen te versmelten met het stedelijk interieur, worden de stad en complex meer met elkaar verweven.

Ik ben van mening dat door beter te kijken naar het bestaande kan er een herwaardering plaatsvinden voor de bestaande architectuur en zijn omgeving. De casestudie dient hiervoor als pleidooi om gebouweigenaren, projectontwikkelaars en mede-ontwerpers aan te sporen zich te verdiepen in wat er om hen heen gebeurt en bij te dragen aan de leefkwaliteit. Niet enkel door het toevoegen van woningen wordt er waarde gecreëerd in de stad, maar juist door de samenkomst van wonen met hoogstaande gemeenschappelijke ruimtes, wordt de leefkwaliteit vergroot. In toekomstige projecten moeten we zoeken naar grote verborgen waardes, welke we vinden in wat alledaags en onbelangrijk lijkt. Deze waardes zijn aanknopingspunten om op voort te bouwen en zo aan de hand van eenvoudige, subtiele ingrepen de projectlocaties weer te laten floreren.

¹ Quote “een levendig stukje stad”: uit de documentatie ‘Bouw 1986, uitgave nummer 12, Architectuur documentatie: Gemengde bouw te Rotterdam, architectenbureau Hoogstad Weeber Van Tilburg te Rotterdam, ontwerp J. Hoogstad, p. 26-28.