Donderdag 21 maart om 19u00 vindt de slotpresentatie plaats van Maxime Meessen (Architectuur) met als onderwerp “Ontwerpen aan het hedendaags gebruik van het verleden“.

Commissie:

Voorzitter                           : Jan Duursma (RAvB)
Mentor                               : Benjamin Groothuijse (Groothuijse de Boer)
Externe criticus                  : Jules Schoonman (TU Delft)
Toegevoegde criticus         : Penne Hangelbroek (West8)

Afstudeerdatum en locatie:

Afstudeer datum                   : 31 maart 2022, 19.00u (besloten, alleen voor genodigden)
Locatie                                  : Innovation Dok, lokaal ID 02.10

Om te kunnen ontwerpen voor het ‘hedendaags gebruik van het verleden’ ben ik op zoek gegaan naar een plek die precies op het breukvlak van verleden en toekomst staat: de ruïne. 

Een ruïne bestaat uit historische resten en overblijfselen van een gebouw. Deze bevinden zich zowel in onze steden als in ons landschap. Mijn voorkeur gaat uit naar de fragmenten die zijn omgeven door de natuur. Want het is dáár waar de weerstand van de ruïne als herinnering aan het architectonische artefact in zijn harmonie met de natuur een archetypisch romantisch beeld oproept. Het is een plek van verlangen en dromen, maar ook een plek die doet denken aan onze kwetsbaarheid en vergankelijkheid.

In eerste instantie waardeer ik de verbeelding en het gevoel die zo’n plek mij geeft. Daarnaast denk ik ook aan de manier waarop het aan ons gepresenteerd wordt. Het is een presentatie van verval als romantisch beeld, vaak vastgehouden door het conserveren van de historische fragmenten. Deze omgang is statisch en sluit ruimte voor ontwikkeling uit.

In tweede instantie is de ruïne getuige van onze gedeelde geschiedenis. De historische fragmenten zijn verbonden aan een veelvoud aan verhalen. Denk aan verhalen over de bouwkundige geschiedenis, de implementatie in het landschap en de ontwikkeling van haar omgeving, maar ook verhalen die verband houden met sociale, economische en politieke gebeurtenissen.
Het zijn ankerpunten in onze samenleving die ons in het gejaagde alledaagse leven herinneren aan waar we vandaan komen en ons laten nadenken over wie we in de toekomst willen zijn.

Met de dreiging om deze bijzondere plekken in Nederland te verliezen is het waardevol om na te denken hoe we hier als ontwerpers in de toekomst mee willen omgaan. Een zorgvuldige benadering wat betreft de architectonische omgangsvorm in combinatie met een passende manier van exploitatie zijn hierbij cruciaal.

De Kasteelruïne Bleijenbeek staat als casus voor deze afstudeeropgave centraal. Een ruïne met een prachtig ligging in het Limburgse maasduin-landschap en een rijke historie. Een ruïne waarbij met beperkte middelen krampachtig wordt vastgehouden aan een schrijnend archetypisch romantisch beeld. Een ruïne die zeer beperkt toegankelijk is door haar minimale programmatische invulling en hierdoor weinig actief is in haar gemeenschap. Een ruïne die tot stilstand is gekomen en vraagt om een nieuwe, duurzame toekomst.

Het ontwerp laat zien hoe verschillende architectonische omgangsvormen worden ingezet op de complexiteit en veelvoud aan narratieve lagen die Kasteelruïne Bleijenbeek rijk is, zowel op exterieur- als interieurniveau. Elke gevel en iedere ruimte kent haar eigen verhaal en verdient een specifieke aanpak in het ontwerp. De fragmenten worden aan elkaar geweven en Kasteelruïne Bleijenbeek wordt opnieuw een alzijdig en sluitend gebouw.

Daarnaast is  in het ontwerp aandacht besteed aan de benadering van het gebouw en haar omliggende landschap. De enscenering van aankomst tot binnenkomst dragen bij aan de beleving van de plek en zetten het ontwerp kracht bij.

Tot slot laat het ontwerp zien hoe een nieuwe programmatische invulling als hotel ingezet kan worden als middel om de ruïne te behouden en hoe deze hiermee opnieuw actief deelgenoot kan worden van de gemeenschap. De bezoeker kan nu voor langere tijd op deze bijzondere plek verblijven en het gebouw en haar omliggende landschap in alle rust ontdekken.