Het grensgebied in de Maasvallei

Het industriële grenspark van de toekomst

Gedurende een hele lange periode waren de grenzen een symbool van macht. Sinds het Verdrag van Schengen in 1985 hebben de binnengrenzen van Europa een andere betekenis gekregen. In een korte tijd zijn de grenzen aan het vervagen en gaan we naar een toekomstig ‘grenzeloos’ Europa.

De steden Maastricht en Luik liggen in het stroomgebied van de rivier de Maas waarbij deze rivier de ruggengraat is geweest voor de ontwikkeling van deze steden. Het gebied tussen de steden is met de groei van de haven van Luik door de eeuwen heen verstedelijkt.

Door de aanleg van onder andere het Albertkanaal kon de haven verder groeien en veranderde de meanderende Maas naar een gekanaliseerde rivier. Luik was gedurende een lange periode een belangrijk centrum voor de mijnbouw en de staalindustrie. De jarenlange economische teruggang na het sluiten van de mijnbouw en het afnemen van de staalindustrie is nog steeds terug te zien in het grensgebied. De verlaten fabriekscomplexen en vervallen arbeidsbuurten zijn ook nu nog aanwezig. In het grensgebied is er veel infrastructuur aanwezig. Het is een ruimte waar je zo snel mogelijk van A naar B kan gaan. Het grensgebied kan worden ervaren als een transportruimte.

Bedrijventerreinen en industrie wisselen zich af met arbeiderswoningen, natuurgebieden en flatgebouwen. De verstedelijking en groei aan infrastructuur in het gebied heeft ervoor gezorgd dat het gebied is versnipperd. In het gebied is een lappendeken ontstaan van allerlei verschillende landschappen die door elkaar en naast elkaar leven.

De haven van Luik groeit en wilt in de toekomst verder uitbreiden.  Het is van belang dat er ruimte is voor de huidige en toekomstige opgaves in het gebied. Het wordt steeds warmer en natter. Doordat het warmer wordt, trekken dieren verder naar het noorden. De hevige en kortere buien vragen meer ruimte om water op te kunnen vangen en vast te houden. Daarnaast is het doel om in de toekomst energieneutraal te worden. Dit is belangrijk voor de steden en dorpen maar ook voor het havengebied. En als laatste moet de haven in de toekomst circulair worden. Allemaal opgaves die ruimte vragen in het grensgebied.

Het ‘grenzeloze’ Europa biedt kansen. In plaats van het grensgebied te benaderen als het ‘einde van het plangebied’, kan aan beide zijden van de grens worden samengewerkt om de opgaves: klimaatverandering, energietransitie en de nieuwe economie aan te pakken en een plek te geven.

Dit afstudeerproject presenteert een regionale visie voor de toekomst van het grensgebied tussen Maastricht en Luik. Door middel van de opgaves wordt het grensgebied getransformeerd naar een aantrekkelijke en beleefbare plek waar mens, natuur en industrie samen komen. Het versterken en verdichten van het havengebied en een groen blauwe ader voor natuur en dier worden samen met elkaar verweven in dit gebied en vormen het industriële grenspark voor de toekomst.