Donderdag 2 juni om 15u30 vindt de slotpresentatie plaats van Wesley Capelle (Architectuur) met als onderwerp “Onderzoekscentrum Rotterdam“.

Commissie:

Voorzitter                           : Jan Duursma (RAvB)
Mentor                               : Klaas van der Molen (Goldsmith)
Externe criticus                  : Femke Feenstra (Gortemaker Algra Feenstra)
Toegevoegde criticus         : Rolf Reichardt (RHAW)

Afstudeerdatum en locatie:
Donderdag 2 juni om 15u30
Locatie: Auditorium RAVB, directiekade 23, 3089 JA, Rotterdam

ONDERZOEKSCENTRUM ROTTERDAM

De coronacrisis heeft de wereld overvallen als een donderslag bij heldere hemel. Het leidde
tot een maatschappij waarin beleidsbepalers niet anders konden dan met de kennis van dat moment het beleid zo goed mogelijk vorm te geven. Door de toenemende wereldbevolking en de oplopende bevolkingsdichtheden is intensivering van gedegen onderzoek naar virussen en exotische ziekten noodzakelijk om de wereld te wapenen tegen deze huidige en toekomstige virusuitbraken. Tegelijkertijd heeft de maatschappij een grillige verstandhouding met ditzelfde onderzoek, het beleid en de veranderlijke regelgeving omtrent covid-19. Waar er in de eerste plaats veel begrip was door het feit dat men plots is overvallen door een onvoorspelbare en bovendien dodelijke pandemie, veranderd dit begrip langzaam in steeds meer onbegrip, frustratie en rebellie.  Deze frictie komt mede voort uit de onzichtbaarheid van het onderzoek naar het virus. De plekken waar men zich inzet om de virussen te bestrijden en die daardoor onze maatschap in een houdgreep houden, staan volledig buiten diezelfde maatschappij. Het huidige onderzoek is daardoor dermate afgeschermd dat er eigenlijk geen sprake is van een positie binnen de maatschappij. Juist deze afwezigheid zorgt voor een ideale voedingsbodem voor polarisatie binnen onze maatschappij.

De relatieve rust, na twee heftige jaren van corona, biedt bij uitstek een kans om na te denken over de rol en de positie van onderzoek naar infectieziekten binnen onze maatschappij. Waar het beleid vooralsnog voortkomt uit reageren op de pandemie, is er nu ruimte voor anticiperen op toekomstige crises, wat eveneens een hoge urgentie kent. Zeker met de wetenschap dat mogelijke toekomstige crises, zoals mutaties van de vogelgriep, ten minste dezelfde impact kunnen hebben als covid-19.

De opgave voor het onderzoekscentrum is daarom tweeledig. Enerzijds draait het om de zoektocht naar een passende positie van het onderzoekscentrum (en onderzoek in bredere zin) binnen onze maatschappij. Anderzijds is het de vraag welke typologie past bij het onderzoek anno 2022 en hoe draagt deze bij aan de intensivering van het onderzoek.

In het ontwerp ligt de nadruk op stimuleren van laagdrempelige ontmoetingen en het creëren van (visuele) prikkels waardoor er dwarsverbanden ontstaan tussen de verschillende onderzoekers. Deze verbindingen ontstaan in een onderzoekswereld die twee duidelijk verschillende typen ruimtes kent. Het geheel is omsloten door een ring van concentratie. Een ring die zich kenmerkt door een rigide programma dat volledig is gericht op het geconcentreerd uitvoeren van een vooropgezet onderzoeksplan. In deze ruimten doen de onderzoekers hun onderzoeken, waarbij de ruimtes zo geconditioneerd zijn dat zij geen invloed hebben op het onderzoeksresultaat. De kern daarentegen maakt zich door haar vrije vormgeving van de (tussen)ruimtes volledig los van dit strenge regime. De ruimtes creëren door hun verschillende vormen, richtingen en condities ruimte om vrij te denken en gezamenlijk tot nieuwe inzichten te komen.

De kern van het gebouw kenmerkt zich daarnaast door haar diagonale snede door het gebouw. Deze snede brengt niet alleen het licht van het dakterras tot in de parkeerkelder, maar verbindt ook alle programmaonderdelen met elkaar. Langs deze diagonale route liggen de verblijfsplekken en is er ruimte voor een gesprek en een kop koffie. Dit de is de plaats waar laagdrempelige ontmoetingen plaatsvinden tussen onderzoekers van verschillende lagen. Juist deze plekken zijn de katalysator voor een eerste gesprek en toekomstige samenwerkingen.

Het gebouw staat op de locatie van het voormalige Havenziekenhuis in Rotterdam. Een plek die al sinds het begin van de 20^ste eeuw een sterke link heeft met de bestrijding van infectieziekten. Juist een plek in een hoogstedelijke context als deze plaatst het gebouw en daarmee het onderzoek in het hart van de maatschappij. In tegenstelling tot reguliere onderzoekscentra opent dit centrum haar deuren voor het publiek. Op de begane grond liggen de educatieve ruimtes, waar de bezoeker zich kan informeren over het thema, maar waar de bezoeker daarnaast diagonaal dwars door het centrum kan kijken. Door het onderzoek te tonen aan de bezoeker speelt het centrum een belangrijke maatschappelijke rol in de bewustwording van en educatie over infectieziekten.

Met dit gebouw krijgt het onderzoek een aanwijsbare plaats binnen onze maatschappij en opent zij zich naar de maatschappij. Een plek waar alles omtrent infectieziekten plaatsvindt, waar in alle openheid onderzoek wordt gedaan naar infectieziekten en waar ruimte is voor informeren en bevragen.