Op 87-jarige leeftijd is Carel Weeber overleden, we delen graag deze herinnering in memoriam. 

Stemmen van de Peperklip

beeld Frank Hanswijk

Een zonnige ochtend op De Peperklip, Rotterdam Zuid, 25 mei 2018. De studenten van Studio De Peperklip werken sinds enkele maanden aan, met en in dit gebouw. Wat zijn de toekomstperspectieven voor dit iconische complex? Welke krachten schuilen er in de gemeenschap, de omgeving, de betrokkenen en de gemeenschap om te werken aan de toekomst. Hoofdkwartier is het appartement Pincoffstraat 1. Hier werken de studenten, en sommigen van hen wonen hier zelfs. Embedded design vanuit De Peperklip.

Het appartement is geboend en geveegd, er is lunch besteld en er zijn extra stoelen gehuurd. De studio verwacht een bijzondere gast: de ontwerper van De Peperklip, de legendarische Carel Weeber. Het programma voor deze ochtend is ontspannen. Weeber zal zelf vertellen, de studenten zullen hem vragen kunnen stellen, er is een gezamenlijk lunch geregeld en hopelijk blijft er nog tijd voor een wandeling door het complex.

Om 11:00 is Weeber nog niet gearriveerd, om 11:15 is hij er nog altijd niet. Iemand maakt op de fiets een rondje om het gebouw, misschien staat hij op een andere plek? Er wordt gebeld naar zijn mobiel, maar hij neemt niet op. Er is contact met zijn dochter in Rotterdam, maar ook zij weet van niets. Misschien heeft Weeber zich in de dag vergist?

Rond 11:30 uur neemt iedereen de trap naar het appartement dat voor de gelegenheid is ingericht als miniauditorium. Op de bank waar Carel Weeber naast docent Willemijn Lofvers zou plaatsnemen, bevestigt iemand met plakband een kopie van een oude foto: een jonge Weeber met lange donkere krullen joviaal poserend in de zon. Willemijn Lofvers gaat zitten en begint: ‘Mensen, het lijkt erop dat we het vandaag zullen moeten doen met deze foto als placeholder. Carel Weeber is er niet en we kunnen hem ook niet bereiken.

In de korte stilte die hierop volgt, klinkt het opeens van buiten:  ‘hallo’. Als een man draaien alle aanwezigen zich naar het raam. En daar staat hij, beneden op de stoep, ontspannen en met een vriendelijke grijns op zijn gezicht, als geen ander op zijn plek hier. ‘Ik hoorde mijn naam dus ik dacht, hier moet het zijn. Ik ben toch niet te laat?’

  

Weeber deelt met plezier zijn verhalen en inzichten. Vanaf de bank vertelt hij over de ontstaansgeschiedenis van De Peperklip, begonnen als een bijverschijnsel van een centrum voor gelegaliseerde prostitutie dat de gemeente Rotterdam hier eind jaren zeventig gepland had. De studenten zitten te klapperen met hun oren. Het was de woningbouw van Weeber die dit deel van Rotterdam tot een ‘normaal’ stukje stad maken. Weeber paste zijn gebouw in de omgeving in, zonder moeilijk te doen en zonder pretenties. De prefabpanelen refereren naar de voormalige buren van het gebouw, havenbedrijven met containeropslag. De plattegrond van het complex volgt de contouren van het beschikbare perceel. De gevels zijn zoveel mogelijk dicht gehouden waar geluidsoverlast dreigde, zoals ter hoogte van het voormalige treintracé dat inmiddels ondergronds ligt. Binnenin De Peperklip ligt een beschutte, groene ruimte die tot op de dag vandaag veel gebruikt wordt als speelruimte voor kinderen in de buurt, vertellen enkele studenten.

De naam Peperklip komt van iemand op zijn bureau die aan Weeber vroeg waarom hij een paperclip tekende. De associatie met de toenmalige burgemeester van Rotterdam, Bram Peper, was snel gelegd. Een verhaal over de invoer van specerijen en pepers met zeilboten (klippers) vanuit Azië naar de haven van Rotterdam, maakte het verhaal compleet.

Wat kan er met dit gebouw? Daarin is Weeber heel ontspannen. ‘Het is woningbouw dus het is van de mensen die hier wonen.’ De kleuren van de prefabgevelplaten ziet hij het liefst behouden, maar de loggia’s zouden beter ‘quasi loggia’s’ kunnen worden zodat ze ’s winters als serre en zomers als loggia kunnen worden gebruikt. De nieuwe voorzieningen in de plint juicht hij ook toe, het past bij de veranderde context van De Peperklip die inmiddels geen geïsoleerde woonenclave in het havengebied meer is.

Als we de galerij oplopen om foto’s te maken, zien we hem een praatje aanknopen met een paar bewoners. Ze lachen en praten. De bewoonster vraagt Weeber met haar te poseren, hij slaat met een brede glimlach zijn arm om haar schouder. ‘Het zijn Surinamers’ vertelt hij later. ‘Ik kom natuurlijk zelf van de Antillen dus dat zit dan meteen goed. Ze wonen hier al 32 jaar en hebben het nog steeds naar hun zin. Ze willen hier nooit meer weg.’ Hij lacht, ‘zo gaat dat.’

door Catja Edens, (architectuurhistoricus) directeur Spatie.

Artikel Huig pagina 28 – Stemmen van de Peperklip ‘Studio op locatie’  door Guido van Eijck en Saskia Naafs, Fotografie Frank Hanswijk

Studentenwerk uit Studio CoProductieve Wijk in samenwerking met het voormalige lectoraat Future Urban Regions. 

Stem van de Peperklip – Studio CoProductieve Wijk – RAvB: Studentenwerk