Afstudeerproject Jan Willem Terlouw
Dit project is namens de Academie ingezonden voor de Nederlandse Archiprix 2017

Het nieuwe snelwegtracé tussen de A13 en de A16 aan de noordzijde van Rotterdam wordt als een parkway ingebed in weide, natuur en recreatie. Het plan neemt afstand van de huidige praktijk waarbij door de veelheid en de ogenschijnlijke willekeur van alles wat zich langs en boven de snelweg bevindt, de ruimtelijke beleving van de weg in veel gevallen als rommelig, zielloos en nietszeggend wordt ervaren. Het overheidsbeleid heeft er toe geleid dat er zelden architecten worden ingeschakeld bij het ontwerpen van civiele bouwwerken waardoor ze weinig architectonisch-ruimtelijke samenhang vertonen. Bij de aanbesteding van civieltechnische werken wordt vooral gelet op de kosten en de technische uitvoering.

De verbinding middels een nieuw snelwegtracé van de A13 met de A16 is bedoeld om de filedruk te verminderen. Dit nieuwe tracé doorkruist een geliefd landschap en een groot aantal lokale weg- spoor- en waterstructuren, waardoor vijftien, uitermate zichtbare, civiele bouwwerken noodzakelijk zijn. Parkway Drive benadert het direct aangrenzende stedelijke landschap inclusief civiele werken als een integraal ontwerpvraagstuk. Het verleent samenhang, continuïteit en identiteit aan het aangrenzende stedelijke landschap en de civiele werken. Een integraal ontwerp anticipeert op de esthetische beleving, en daarmee acceptatie, van het snelwegtracé en de aangrenzende gebieden. Het aangrenzende stedelijke landschap en civiele bouwwerken worden niet meer gezien als een probleem of een noodzakelijk kwaad. Het is een kans om als architect een ruimtelijke kwaliteit te introduceren in stad en landschap, een esthetisch aantrekkelijke en tot de verbeelding sprekende omgeving voor bewoners en passanten. Het nieuwe A13/A16 snelwegtracé wordt onderdeel van een aantal zeer geliefde natuur- en recreatiegebieden die het doorsnijdt. Elk deel van het tracé reageert op zijn omgeving en heeft zijn eigen hoogteligging en ruimtelijke inpassing. Parkway Drive is een attractieve weg met verschillende ruimtelijke en landschappelijke kenmerken.

Parkway Drive verbeeldt een toekomst waarin infrastructuur en de landschappelijke inpassing samen komen. Landschappelijke, infrastructurele en bouwkundige componenten vloeien als gecurvde patronen weelderig in elkaar over en komen uit elkaar voort. Tegelijkertijd anticipeert Parkway Drive op de alsmaar voortschrijdende technologie van auto en weg. Auto’s worden niet alleen stiller, schoner en duurzamer, ze worden vooral intelligenter. In een wereld van toenemende mobiliteit neemt de auto de rol van de bestuurder meer en meer over. Hierdoor zal wegbewijzering langzaam uit het straatbeeld verdwijnen, de snelweg en zijn omgeving zal geleidelijk schoner worden; alle energie verbruikende ‘hardware’ langs en boven de weg wordt duurzame ‘software’ in en onder de weg.

Parkway Drive draagt bij aan de acceptatie van de snelweg door ons gedrag en onze gemoedstoestand met vormentaal te beïnvloeden. De ‘gecurvde’ weelderige vormentaal, voortkomend uit de Gotiek, verleent betekenis door expressie omdat het een ‘actieve’ vormentaal is waarin groeiende structuren, krachten, beweging en tijd hun expressie vinden. Ze spreken ons rechtsreeks aan. In Parkway Drive zijn de infrastructurele kunstwerken niet enkel functioneel, het zijn triomfbogen, ze vieren de weg en zijn gebruikers. De gebruikers en omwonenden worden niet blootgesteld aan chaotische bermbebouwing en schreeuwende lichtreclames, maar worden ondergedompeld in een pittoresk parkachtig natuur- en recreatielandschap.

Parkway Drive is een architectonisch ontwerp dat aan twee kanten snijdt. Aan de ene kant stelt het de functionele inbedding en de esthetische ervaring van de snelweg in een stedelijk landschap centraal. Aan de andere kant de esthetisch filmische ervaring van de snelweg in zichzelf door de gebruiker, de automobilisten. In dit plan wordt de scheiding tussen snelweg en omgeving, een troebel tussengebied vol van wezenloos non-descripte plekken, architectonisch vormgegeven en opnieuw gedefinieerd.

Naam

Jan Willem Terlouw
LinkedIn

Opleiding

Architectuur, Rotterdamse Academie van Bouwkunst

Afstudeercommissie

Gerard Lozekoot, Henk Hartzema, Marc Verheijen en Robert von der Nahmer