‘Skateurbanism’ door student Mike van Staten
7 november 2023door Mike van Staten, Student Master Stedenbouw
Van rondleidingen langs Rotterdamse skatespots als onderdeel van het Skate Symposium in de Rotterdam Architectuur Maand, tot aan onderzoek doen naar Skateurbanism in Bordeaux; Mike van Staten (ontwerper & skater) deed het allemaal afgelopen zomer, hieronder lees je zijn verslag. Tijdens dit Stadmakerscongres borduren we verder op wat we kunnen leren van skaters en Skateurbanism in de sessie ‘Infrastructuur van Invloed’.
Tijdens het Skatesymposium op 21 juni 2023 gaf ik twee rondleidingen langs Rotterdamse skatespots. Hierbij probeerde ik de brug te slaan tussen mijn achtergrond als skateboarder en urbanist. Enkele bevriende skaters, een groep ambtenaren en andere (ruimtelijke) professionals liepen of fietsten die dag mee om Rotterdam door de ogen van een skateboarder te zien.
Terugblik Skate Symposium 21 juni
We startten de dag bij het skatepark op de Westblaak. Voor de meeste mensen de bekendste spot, maar in mijn beleving niet de belangrijkste plek van die dag. Skaten gebeurt in Rotterdam voor een groot deel ook juist op de straten, pleintjes en in parken. Hierna te noemen: streetspots. Urban hobbies zoals skaten zijn meer dan een sport of vrijetijdsbesteding, ze leveren een grote bijdrage aan de stad:
- Spontane activiteiten zoals skaten hebben aantrekkingskracht op een brede groep gebruikers om zelf ook de straat toe te eigenen, waardoor op den duur hele inclusieve plekken kunnen ontstaan.
- Het is een activiteit die zonder plint met cafés of winkels levendigheid & veiligheid kan brengen op plekken in de stad die (op sommige momenten) minder goed gebruikt worden.
- Skaten kan helpen om onze stad speelser en uitdagender in te richten. Urban sports zijn toegankelijk (vrijwel gratis te beoefenen) en zorgen ervoor dat mensen bewegen.
Wanneer dit enkel beperkt wordt tot specifieke zones zoals skateparken, dan hebben deze voordelen onvoldoende invloed op andere gebruikers van de stad.
Leo Valls & Skateurbanism
Een van de hoofdgasten op 21 juni was Leo Valls, professioneel skateboarder, maar vooral een hele fijne gast en grondlegger van de term Skateurbanism. Leo kan als geen ander de waarde van skateboarders voor de stad onder woorden brengen. Zijn presentatie die middag liet zien hoe ze in Bordeaux binnen 10 jaar het tijd voor elkaar hebben gekregen om de houding tegenover skaters en skaten compleet te veranderen. Dit is gelukt door een intensieve samenwerking tussen de skate-community, ontwerpers en de gemeentelijke organisatie. Zo is skaten getransformeerd van wetsovertreding naar verrijking voor de stad.
Toen Leo mij die avond tijdens de afsluitende portie ramen uitnodigde om dit met eigen ogen te komen bekijken in Bordeaux, kon ik niet anders dan mijn skateboard en camera inpakken en die kant op gaan. Zo vertrok ik een paar weken later samen met één van mijn vaste skate-partners-in-crime Amid Hadi naar Bordeaux. We bleven hier een week om de straten onveilig te maken en onderzoek te doen naar de lokale Skateurbanism.
SKATEURBANISM IN BORDEAUX
Bordeaux Skatestad
Wat meteen opviel is hoezeer skateboarden leeft in de straten van de stad. Overal hoor je de wielen van polyurethaan rollen over het marmer en zie je groepjes jongens en meiden van alle leeftijden door de stad skaten. De uitleg die ik hiervoor kan bedenken is dat laagdrempelige streetspots in iedere buurt helpen als opstapje om de sport te gaan beoefenen. Zodra de skaters beter worden, verlaten ze hun buurt en gaan ze de stad verder verkennen op hun board.
Skate Masterplan
Middels een ‘Skate Masterplan’ heeft Leo in opdracht van de gemeente in kaart gebracht waar de populaire skatespots van de stad zijn. Dit gaat om zowel formele skateparken als toegeëigende openbare pleinen en parken (streetspots). Daarnaast hebben ze gekeken voor welke ervaringsniveaus deze geschikt zijn en worden er aanbevelingen gedaan hoe skaters deze plekken het best kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld op welke tijden er geskate kan worden zonder dat er overlast ontstaat. Zo wordt de skaters niks verboden, maar worden ze gevraagd om goed voor hun spots te zorgen. Middels deze inventarisatie wordt ook meteen inzichtelijk in welke delen van de stad er spots ontbreken, om daar vervolgens nieuwe streetspots te maken.
Skatepark vs. skaten in de stad
Het centrale skatepark Quai Des Chartrons is qua moeilijkheidsgraad en de centrale locatie vergelijkbaar met ons eigen Westblaak. Beiden parken zijn goed ontworpen skateparken van hoge kwaliteit met veel mogelijkheden. Je kunt dit soort formele skateparken echter maar op één of hooguit een paar plekken in de stad bouwen. De grotere investeringskosten maken dat je niet in iedere wijk of buurt zo’n park neer kunt zetten. Daardoor kun je niet alle kinderen uit verschillende buurten bedienen.
Dat er goed over het ontwerp nagedacht moet worden kun je in Rotterdam zien bij het skatepark in het Zuiderpark, wat ondanks de grote investering eigenlijk nooit echt goed in gebruikt is genomen. Ook de catalogus-toestellen die je op een aantal plekken in Rotterdam ziet zijn niet door skaters zelf ontworpen en zijn daardoor eigenlijk al gedateerd voordat ze neergezet worden. Zo staan er in Rotterdam juist in de buurten waar groepen wonen die nog kennis met de sport zouden moeten kunnen maken, een groot aantal verouderde skateparkjes die nagenoeg nooit meer gebruikt worden.
Streetspots
Omdat deze grote skateparken niet voor skaters van elk niveau, voor jong en oud vanuit alle delen van de stad bereikbaar zijn, kiezen ze er in Bordeaux voor om verdeeld over de stad, kleine, tijdloze en laagdrempelige streetspots te maken. Eigenlijk hebben skaters al genoeg aan heel weinig. Een goede samenstelling van stoepranden en bankjes van het juiste materiaal, een 90º hoekrand en hoogteverschillen met de juiste hellingbanen of een trappetje. Deze worden geïntegreerd in de openbare ruimte zodat ook anderen kunnen profiteren van de aanwezigheid van skaters. De spots sluiten aan bij de buurten waar ze gemaakt worden, zo heeft een buurt waar veel jonge kinderen wonen net andere obstakels dan een centraal plein aan de rand van het centrum.
Van leeg plein tot ontmoetingsplek
Een voorbeeld van zo’n centraal plein is het General Koenig Terrace. Vergelijkbaar met het Museumpark parkeerdek hebben skaters in Bordeaux dit voorheen levenloze terras op het Meriadeck omgebouwd tot een centrale, laagdrempelige ontmoetingsplek. Eens in de zoveel tijd worden hier schoonmaakacties gehouden om met de community zelf het plein te onderhouden. Sinds het Museumpark parkeerdek als plek voor urban sporters van verschillende niveaus en groepen er als streetspot niet meer is, is er in Rotterdam een grotere vraag dan ooit naar laagdrempelige plekken om urban hobbies te beoefenen. De ruime opzet van een plek als deze biedt voor iedereen een plek, waar de formele skateparken intimiderend kunnen zijn als je de sport pas net beoefent.
STADMAKERSCONGRES
Skatetafel op het Stadmakerscongres
Laten we tijdens het Stadmakerscongres samen bedenken of het mogelijk is om net als in Bordeaux op een laagdrempelige en ingepaste manier streetspots over de stad kunnen verspreiden. Niet alleen om skaten zelf in de publieke ruimte te stimuleren, maar ook om beter te begrijpen wat de toegevoegde waarde is van skateboarden en urban sports in de stad.
De sessie ‘Infrastructuur van Invloed’ vindt op vrijdag 17 november plaats in de Kleine Zaal van 10.30 – 12.00 uur. De skatetafel onder leiding van Atelier OUI en Mike van Staten is hier onderdeel van. Aanmelden voor het Stadmakerscongres kan hier.