“Ik geloof stellig in samenwerken: met collega’s, met aanverwante ontwerpdisciplines, maar ook met andere vakgebieden. Het verhaal is niet louter gebaseerd op architectuur als een op zichzelf staande professie. Het moet meer lagen krijgen, moet slimmer worden en van meer betekenis. Ik geloof dat de architect daarbij in potentie de verbinder is die al deze lagen weet te vertalen naar een integraal ontwerp. Om daar te komen, moet je het avontuur aangaan: experimenteren, dromen, durven, uitdagen, en buiten de lijntjes kleuren. De Academie is daarvoor de uitgelezen plek. Het accent dat ik zou willen geven aan de voorliggende periode van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst, is die van de architect als verbinder als inspirator: de architect als verhalenverteller.”
Verankerd Vakmanschap
Ontwerpvakmanschap
Het ruimtelijk ontwerpen is en blijft de kern van het beroep en het vakmanschap van architecten en stedenbouwkundigen. Het vermogen tot ontwerpen én de manier van denken van de ontwerper vormen, naar onze overtuiging, ook in de toekomst dé beroepsvaardigheden die noodzakelijk zijn bij het in ruimtelijke zin vorm en inhoud geven aan de leefwereld van mensen. Het gaat dan om de creatieve, associatieve en rationele kennis, vaardigheden en houding die noodzakelijk zijn om de dynamische, hedendaagse werkelijkheid, met al zijn onzekerheden, tegemoet te treden.
Ontwerponderzoek
Een belangrijk onderdeel van het ontwerpvakmanschap vormt de kennis en beheersing van methoden, technieken en instrumenten van voor de beroepspraktijk relevant onderzoek (en de daarvoor noodzakelijke open, kritische en onderzoekende houding). Binnen dit ‘praktijkgericht ontwerponderzoek’ zijn twee soorten van onderzoek van essentieel belang:
1. Het onderzoek dat ten dienste staat van het te ontwikkelen ontwerp (Research for Design).
2. Ontwerpend onderzoek (Research by Design), waarbij ontwerpmethoden, -technieken en -instrumenten worden ingezet als onderzoeksinstrumenten.
Overlap architectuur en stedenbouw
Een ander belangrijk onderdeel van het ontwerpvakmanschap is de kennis van en ervaring met de overlap en ontmoeting van architectuur en stedenbouw. Zowel de gedeelde geschiedenis en de structurele nabijheid van beide vakgebieden, als de eerder genoteerde, actuele fluïditeit tussen de vakgebieden, maakt het noodzakelijk dat elke architect relevante kennis van de stedenbouw bezit en elke stedenbouwkundige relevante kennis van de architectuur, om überhaupt te kunnen functioneren in de beroepspraktijk. Daarnaast biedt de door de Academie bewust geprogrammeerde overlap en ontmoeting van architectuur en stedenbouw de mogelijkheid te oefenen in het samenwerken met andere disciplines.
Professionaliteit
De opgaven waar architecten en stedenbouwkundigen voor staan, vragen echter om een breder begrip van vakmanschap dan alleen ontwerpvakmanschap. Die ‘ontwerpmatige’ kern van het vakmanschap moet ondersteund en ingebed worden in een reeks van andere beroepsvaardigheden om als architect of stedenbouwkundige verantwoord en effectief te kunnen handelen in de beroepspraktijk. Het gaat dan om zaken als zelfstandigheid, communiceren, omgevingsgerichtheid, samenwerken, (zelf)organisatie, (zelf)sturing, ondernemen, initiëren en reflecteren. Aan de ontwikkeling van deze beroepsmatige competenties wordt zowel in het praktijk – als het studiedeel nadrukkelijk aandacht besteed.
Maatschappelijke verschilligheid
Het hiervoor geschetste, in de professie ingebedde ontwerpvakmanschap biedt architecten en stedenbouwkundige niet alleen de noodzakelijke bagage om adequaat als professional te acteren; architectonische en stedenbouwkundige ontwerpen moeten zich ook tot de maatschappelijke context verhouden. Het professionele handelen van architecten en stedenbouwkundigen richt zich op het leveren van een bijdrage aan prangende ruimtelijke vraagstukken die van maatschappelijk belang zijn. Daarom besteedt de Academie in de curricula niet alleen uitgebreid aandacht aan de invloeden van maatschappelijke processen en krachten op het ontwerpend handelen en aan de maatschappelijke consequenties van het ontwerpend handelen, maar expliciet ook aan de mogelijke bijdragen vanuit het ontwerpend handelen aan actuele maatschappelijke vraagstukken.
